EN PL

Piec Kadyński

Wystawę uzupełnia piec kaflowy wykonany w kadyńskiej wytwórni ceramiki w 1923 roku, być może pod okiem W. Dietricha, budząc zainteresowanie zwiedzających i zwracając ich uwagę na bogatą dekorację kafli i różnorodność przedstawianych na nich scen.


Kafle pieców wykonywanych w Kadynach były formowane w matrycach oraz malowane ręcznie według dawnej techniki wykonania – każdy z nich zdobiony był pejzażem, scenką pasterską, dworską, a także sceną biblijną umieszczaną w kartuszu, natomiast w trapezowatej nadstawie widoczne były dane dotyczące oryginału oraz czasu i miejsca wykonania kopii. Najbardziej popularne były naśladownictwa pieca elbląskiego z 1755 roku. 
Tego typu piece ustawiane były bardzo blisko ściany, a otwór do opalania z drzwiczkami  żeliwnymi znajdował się po jej drugiej stronie. Zazwyczaj była to sień lub pomieszczenie gospodarcze. Dzięki temu, podczas palenia i wygarniania popiołu, unikano zanieczyszczenia pomieszczenia, które pełniło w budynku funkcję reprezentacyjną, a jednocześnie zachowywano w pełni walory estetyczne bryły pieca.
Śledząc początki tego pieca w zbiorach elbląskich, okazało się, że przed II wojną światową stał on w wybudowanej w 1911 roku gospodzie Gottschalka w Kadynach (obecnie jest to budynek mieszkalny oznaczony numerem 41), skąd później przewieziono go do Elbląga jako dar Dyrekcji Stadniny Koni w tej samej miejscowości. 
W roku 1963 nowym właścicielem pieca zostało Muzeum w Elblągu, mieszczące się wówczas przy ulicy Wigilijnej. W 1973 roku piec przeniesiono do nowej siedziby elbląskiego Muzeum, do budynku Gimnazjum, w którym stał do roku 1989. W maju tego samego roku, podczas tworzenia nowej wystawy poświęconej elbląskiemu rzemiosłu, piec zamontowano na I piętrze Budynku Podzamcza Muzeum Archeologiczno-Historycznego, gdzie stał do maja 2012 roku. W tym czasie piec ponownie wrócił do Gimnazjum, jako stały element wystawy.
Przenoszenie tego typu obiektów w oczywisty sposób wymagało współpracy wykwalifikowanych rzemieślników – zdunów, czynnie zajmujących się tym rzemiosłem jeszcze w późnych latach powojennych. Praca zdunów w muzeum została udokumentowana na jedynym, jak do tej pory, zdjęciu, na którym widać czynnych zawodowo rzemieślników: Józefa Kobierowskiego (po prawej), Kazimierza Praiznera (w środku) oraz Tadeusz Dryla (po lewej) ukazanych podczas montowania pieca na Sali budynku Gimnazjum Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu w roku 1973. Prawdopodobnie wówczas zamurowano w jednej z nóżek pieca puszkę z kartką, na której napisano datę budowy pieca. Gdy w roku 1989 piec został ponownie przeniesiony i ustawiony na sali Podzamcza m.in. przez syna Józefa Kobierowskiego, Piotra, puszka z kartką ze zmienioną datą, tym razem została ukryta w zwieńczeniu. W 2012 roku Piotr Kobierowski ponownie przestawił piec na potrzeby wystawy o ceramice kadyńskiej.


Skip to content