Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu jest samorządową instytucją kultury wpisaną do Rejestru Instytucji Kultury prowadzonego przez Gminę Miasto Elbląg.
To najstarsze muzeum na Warmii i Mazurach oraz jedna z najciekawszych instytucji kulturalnych w rejonie północnej Polski, która w swoich zbiorach posiada ok. 115 tys. muzealiów. Muzeum mieści się w centrum zabudowy śródmiejskiej Starego Miasta. Jego siedzibę stanowią: budynek wschodni Podzamcza oraz budynek zachodni – Gimnazjum. Zabytkowe obiekty zlokalizowane są wokół dziedzińca tzw. podzamcza północnego, reliktu przestrzennego i budowlanego dawnego kompleksu zamku krzyżackiego. W obu budynkach można podziwiać gromadzone od ponad 150 lat eksponaty, pochodzące z okolicznych stanowisk archeologicznych, m.in. średniowiecznych założeń staromiejskich, dawnej wikińskiej faktorii handlowej Truso oraz gockiej nekropolii w Weklicach. Prace wykopaliskowe, prowadzone na niespotykaną w Europie skalę sprawiają, że z każdym rokiem zbiory muzealne powiększają się o tysiące kolejnych przedmiotów wykonanych z ceramiki, metalu, drewna, skóry, szkła czy bursztynu. Niektóre z tych obiektów są ewenementami na skalę europejską, jak np. kolekcja średniowiecznych instrumentów muzycznych i znaków pielgrzymich, wikińskie amulety i kompas słoneczny, czy też bogato zdobione przedmioty użytku codziennego rzymskiej proweniencji. Odnalezione artefakty świadczą o niezwykłej historii i rozległych kontaktach handlowych mieszkańców ziemi elbląskiej z wieloma regionami dawnej Europy.
Elbląskie muzeum z sukcesem upowszechnia wiedzę na temat pradziejów ziem polskich, historii rejonu Żuław, Zalewu Wiślanego i samego Elbląga, czego wyrazem są prezentowane ekspozycje. Oferta instytucji skierowana jest do szerokiego kręgu odbiorców: mieszkańców Elbląga oraz okolicznych gmin i powiatów, turystów odwiedzających miasto, dzieci, uczniów, studentów, grup rekonstrukcyjnych, naukowców i badaczy.
Muzeum prowadzi działalność w zakresie zadań określonych w art. 1 ustawy o muzeach, a w szczególności:
· organizowania i prowadzenia badań naukowych oraz prac wykopaliskowych,
· katalogowania i naukowego opracowywania zgromadzonych muzealiów,
· zabezpieczania i konserwacji muzealiów oraz zabezpieczania stanowisk archeologicznych oraz innych nieruchomych obiektów kultury materialnej i przyrody,
· prowadzenia działalności wydawniczej, edukacyjnej i informacyjnej,
· udostępniania zbiorów do celów naukowych i edukacyjnych,
· urządzania wystaw.